Punkt Konsultacyjny Przeciwdziałania Przemocy i Spraw Społecznych
Osoby uzależnione oraz rodziny, w których występuje przemoc mogą zwrócić się o pomoc do Punktu Konsultacyjnego Przeciwdziałania Przemocy i Spraw Społecznych, który mieści się w budynku Centrum Spraw Społecznych przy ulicy Okopowej 15A, tel.: 94 71 36 145.
Specjalista |
dzień |
godziny |
Aleksandra Antczak |
Poniedziałek |
14.00 - 16.00 |
Małgorzata Szczubkowska |
Wtorek |
13.00 - 15.00 |
Mariola Maksymowicz |
Środa |
14.00 - 16.00 |
Aleksander Sottek |
czwartek |
18.00 - 20.00 |
Projekt współfinansowany z budżetu Gminy Miasto Kołobrzeg w roku 2023
Jak zareagować gdy jesteś świadkiem przemocy domowej?
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz.U. 2020 poz. 218 ) w Kołobrzegu funkcjonuje Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Siedziba Zespołu mieści się w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Kołobrzegu przy ul. Okopowej 15A, pokój nr 8.
Osoby doświadczające przemocy w rodzinie mogą zgłosić się do:
Dokumentacja:
Dlaczego tak ważna jest Twoja pomoc??
Świadek przemocy w rodzinie to bardzo ważna osoba. Ważna, bo często jedyna, która może pomóc przerwać przemoc! Jeśli jesteś świadkiem przemocy między współmałżonkami albo widzisz, że ktoś krzywdzi dzieci...
To nieprawda!!!!!!!
Przemoc w rodzinie tworzy zamknięty krąg! Pamiętaj, że ofiara przemocy w
rodzinie:
TY możesz przerwać zamknięty krąg milczenia! możesz pomóc! Nie musisz robić tego, co policja, prokurator, psycholog, lekarz. Ważne jest przede wszystkim to, żebyś:
Na świecie wciąż jeszcze zdarza się wiele zła - miej odwagę stanąć w obronie krzywdzonych! Dzięki Tobie instytucje pomagające ofiarom przemocy mogą dotrzeć do ludzi, którzy tej pomocy potrzebują.
Czym jest przemoc?
PRZEMOC TO ZAMIERZONE I
WYKORZYSTUJĄCE PRZEWAGĘ SIŁ DZIAŁANIE PRZECIW INNEJ OSOBIE,
NARUSZAJĄCE PRAWA I DOBRA OSOBISTE, POWODUJĄCE CIERPIENIE I SZKODY.
Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że:
Kim są ofiary przemocy?
Ofiarami przemocy w rodzinie są najczęściej kobiety (58%) oraz dzieci do lat 13 (24%). Natomiast sprawcami przemocy są głównie mężczyźni (96%), będący często pod wpływem alkoholu. Jest kilka koncepcji psychologicznych wyjaśniających zjawisko przemocy i zachowanie ofiar.
Syndrom "Wyuczonej Bezradności"
Próbując wyjaśnić bierność osób pozostających przez wiele lat
w sytuacji przemocy, można odwołać się do teorii wyuczonej bezradności. Teoria
ta została sformułowana przez amerykańskiego psychologa Martina Seligmana, który
przez wiele lat pracował nad wyjaśnieniem mechanizmu powstawania bierności i
rezygnacji. Pojęcie wyuczonej bezradności sformułował na bazie licznych
eksperymentów, jakie przeprowadził na zwierzętach. Uzyskane wyniki [...], dały
początek badaniom nad ludzką bezradnością i biernością. Leonora Walker badała z
kolei przez wiele lat zachowania kobiet doznających przemocy w rodzinie.
Zauważyła, że na początku pojawiania się aktów przemocy, kobiety podejmowały
różne działania mające wpłynąć na zmianę sytuacji ("od prośby do groźby").
Dopiero, gdy kobiety nabierały przekonania o nieskuteczności swoich posunięć,
rodziło się w nich poczucie bezradności.
Wyuczona bezradność jest poddaniem się, zaprzestaniem działania, które wynika z
przekonania, że cokolwiek się zrobi, nie będzie to miało żadnego znaczenia, gdyż
zawsze znajdzie się powód do zachowań agresywnych.
Wyuczona bezradność jest najczęstszym objawem u osób doznających przemocy.
Bardzo często rozwija się na bazie życiowych doświadczeń. Walker, na podstawie
wieloletnich badań, ustaliła listę czynników wysokiego ryzyka rozwoju wyuczonej
bezradności, do których zaliczyła: Doświadczenia z dzieciństwa:
Nakładanie się na siebie niekorzystnych doświadczeń odgrywa istotną rolę w powstaniu i ujawnianiu się syndromu wyuczonej bezradności. Skutki wyuczonej bezradności, łagodzi stopniowe odzyskiwanie przez osobę doznającą przemocy kontroli nad swoją osobą i swoim życiem. Wyuczona bezradność prowadzi do wielu negatywnych skutków, które mogą przejawiać się w trzech sferach:
Zjawisko "Prania Mózgu"
Techniki "prania mózgu" znane były już za czasów Platona. Obecnie zjawisko to występuje w wielu dziedzinach życia społecznego: w polityce, w reklamie, w szkoleniach wojskowych, w działalności sekt religijnych, a także w życiu rodzinnym. Najczęściej przez "pranie mózgu" rozumie się:
Konsekwencje "prania mózgu":
Cykl przemocy w rodzinie
Badania wykazały, że związki, w których kobiety doznają przemocy fizycznej ze
strony swoich partnerów, przechodzą przez trzy fazy cyklu:
Zespół Stresu Pourazowego
U osób, które przeżyły katastrofy, jak również u ofiar napadów, gwałtów mogą występować objawy zaburzeń, a czasami poważne schorzenia psychiczne. W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 uwzględniono osobną kategorię schorzeń określanych jako pourazowe zaburzenie stresowe (post-traumatic stress disorder- PTSD).
Dlaczego kobiety nie szukają pomocy?
Warto zastanowić się, dlaczego osoby, w tym głównie kobiety, doznające przemocy w rodzinie, nie szukają pomocy. Odpowiedzi dotyczą wielu aspektów:
Kim są sprawcy przemocy?
Co wyzwala w sprawcach taką falę agresji? Jak mogą wyrządzać tyle zła najbliższym osobom? Czy można to zrozumieć, wyjaśnić? Czy powinno im się pomagać? Czy też należy ich bezwzględnie karać? To pytania, które nurtują wiele osób pracujących z rodzinami doświadczającymi przemocy. Nie posiadamy wystarczającej wiedzy, wiele jest też niejasności; podobnie, jak nie istnieje typowy portret ofiary przemocy, tak też trudno nakreślić portret sprawcy, zarówno jeśli chodzi o wiek, wykształcenie, status społeczny oraz cechy osobowości. W literaturze spotykamy wiele odmiennych podejść, koncepcji szukających wyjaśnienia zjawiska przemocy w rodzinie. Poniższy tekst jest próbą uporządkowania aktualnej wiedzy na temat sprawców przemocy domowej.
Osoby o osobowości nieprawidłowej
Często słyszymy, że sprawcy przemocy domowej to po prostu psychopaci, bo tylko psychopata może wyrządzić tyle zła swojej rodzinie. Psychopaci przez większość ludzi postrzegani są jako jednostki społecznie nieprzystosowane, naruszające normy moralne, społeczne i prawne. Ich zachowanie powoduje częste konflikty z otoczeniem. Są niezdolni do miłości, uczciwości, lojalności wobec innych osób. Odznaczają się lekkomyślnością, egoizmem, impulsywnością, niezdolnością do przeżywania poczucia winy, nieodpowiedzialnością. W odczuciu wielu ludzi, tym również profesjonalistów, pojęcie psychopatii ma negatywne znaczenie i nasuwa z reguły obraz osobnika brutalnego, gwałtownego, aspołecznego, popełniającego liczne zbrodnie. Przez wiele lat w literaturze przedmiotu nie było pełnej zgodności co do samej istoty psychopatii i jej definicji. Mianem tym obejmowano wiele różnych cech i tłumaczono dość dużą liczbę zachowań przestępczych. Przedstawione przez różnych autorów charakterystyki psychologiczne psychopatów, mimo wielu cech wspólnych, były jednocześnie tak różnorodne, że trudno było ustalić jednoznaczne kryteria diagnozowania psychopatii. W praktyce spowodowało to, że zbyt pochopnie ją rozpoznawano. Ostatnio zdecydowanie dąży się do uściślenia kryteriów diagnostycznych oraz zmian terminologicznych. Dlatego też w miejsce obciążonej pejoratywnym znaczeniem nazwy psychopatia wprowadzono termin osobowość nieprawidłowa. Obecnie przyjmuje się kryteria diagnostyczne osobowości nieprawidłowej sformułowane przez wybitnego znawcę zagadnienia - Cleckleya (1985):
Skutkami powyższych cech jest niedostateczna adaptacja, zachowania antyspołeczne, brak wykształcenia pomimo "dobrej inteligencji", brak zawodu, brak stałych związków rodzinnych, uleganie nałogom (alkohol, rzadko inne uzależnienia), częste konflikty z porządkiem prawnym, które raczej są drobne i przypadkowe (rzadziej są to przestępstwa złożone, planowane). Do dziś nie jest znana geneza osobowości nieprawidłowej. Uwarunkowań jej poszukiwano, uwzględniając zarówno czynniki biologiczne, jak i społeczno-kulturowe (proces wychowania i socjalizacji). Udoskonalenie metod badania mózgu spowodowało wydzielenie swoistej kategorii osobowości nieprawidłowej, uwarunkowanej nabytym, zwłaszcza w okresie płodowym, okołoporodowym lub we wczesnym dzieciństwie, uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Osobowość nieprawidłową o podłożu organicznym nazywamy encefalopatią lub charakteropatią (tj. organicznymi zaburzeniami charakteru). Osobowość encefalopatyczna charakteryzują bardziej lub mniej wyraźne objawy zespołu organicznego, jak np. chwiejność emocjonalna, drażliwość, wybuchowość, skłonność do czynów impulsywnych, obniżenie sprawności intelektualnej itp. Ostatnio dość ostro kwestionuje się mit psychopaty-recydywisty, jaki pokutuje nie tylko w opinii publicznej, ale także w niektórych kręgach profesjonalistów, np. wśród psychiatrów, psychologów, prawników. Z badań wynika, że tylko część osób z nieprawidłową osobowością popełnia przestępstwa, jak również tylko u niektórych przestępców stwierdza się zaburzenia osobowości. Ocenia się, że osobowość nieprawidłowa występuje u około 3% populacji, 3-10 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Wśród więźniów odsetek ten wynosi 20-70%. Badania potwierdzają, że osoby z osobowością nieprawidłową stanowią znaczny odsetek mężczyzn uporczywie znęcających się nad swoją rodziną. Nie opracowano dotychczas skutecznych metod leczenia osobowości nieprawidłowej. Istnieją opinie (np.Cleckley), że zachowania psychopatyczne nie podlegają modyfikacji pod wpływem jakiejkolwiek terapii. Nieefektywne okazały się próby leczenia psychofarmakologicznego ( poza chwilowym tłumieniem zachowań agresywnych) ani też terapia litem. Za nieskuteczne uznano elektrowstrząsy i zabiegi psychochirurgiczne. Równie nisko ocenia się wyniki różnego rodzaju psychoterapii.
Osoby uzależnione od alkoholu
Według niektórych statystyk 95% przypadków bicia partnerki ma
związek z alkoholem. Niektóre badania wskazują, że 40% partnerów znęcających się
nad rodziną to osoby uzależnione od alkoholu. Prawdopodobieństwo wystąpienia
aktów przemocy w rodzinach alkoholowych jest ponad dwukrotnie większe niż w
pozostałych. Istnieją badania, które stwierdzają, iż w przypadku kobiet
maltretowanych przez nadużywających alkohol mężów, wyraźna jest tendencja do
powtarzania się w ich małżeństwie sytuacji rodzinnej z dzieciństwa. Córki
brutalnych, nadużywających alkoholu ojców, decydowały się na małżeństwo z
mężczyznami prezentującymi te same cechy czy skłonności.
Badania potwierdzają, że alkohol wzmaga chemiczne uszkodzenia mózgu i działa
silniej na osoby z nieprawidłową osobowością. Pernanen (1981) w swoich badaniach
nad wpływem alkoholu na przestępczość wskazuje, że istnieją trzy następujące
mechanizmy:
Autor ten zwraca również uwagę na mechanizm psychosomatyczny, w którym alkohol sprzyja powstaniu hypoglikemii i zaburzeń fazy REM snu, co z kolei wzmaga rozwój drażliwości i agresywności. Można spotkać się z twierdzeniem, że alkoholizm prowadzi do nieodwracalnych zmian charakterologicznych. Obecny poziom terapii uzależnień zmusza do bardziej ostrożnego wygłaszania takich sądów. Zdarzają się, oczywiście, przypadki alkoholizmu z organicznymi uszkodzeniami mózgu, któremu towarzyszą patologiczne zachowania. Zachowania te nie ulegają zmianie nawet po zaprzestaniu picia i gruntownej terapii. Są to jednak przypadki dosyć rzadko spotykane.
Osoby z organicznym uszkodzeniem mózgu
Przebycie uszkodzenia albo schorzenia, mózgu może powodować lub powiększać trudności adaptacyjne człowieka, zwłaszcza przy działaniu innych niekorzystnych czynników środowiskowych i może prowadzić do antyspołecznych czy też przestępczych zachowań. Wyniki badań na temat wpływu organicznych uszkodzeń na kształtowanie się zaburzeń w zachowaniu i nieprzystosowania społecznego są niejednolite, choć w wielu z nich taki związek się stwierdza. W jednym z badań u prawie 90% mężczyzn bijących żony stwierdzono poważne urazy głowy, prowadzące do okresowej utraty świadomości. Seria innych badań wykazała, że 60% mężczyzn bijących swoje żony doznało wcześniej urazu głowy. Sam uraz nie musi być powodem agresji, ale może upośledzać zdolność jej kontrolowania. Osoby ze schorzeniami ośrodkowego układu nerwowego powinny znajdować się pod stałą opieką neurologiczną i psychiatryczną.
Osoby z padaczką skroniową
Badania, jakim zostali poddani mężczyźni bijący swoje żony, wykazują, że u 30% badanych występowała padaczka skroniowa. Według innych badań, u pacjentów cierpiących na padaczkę skroniową u 50% stwierdzono incydenty przemocy. Sporadyczna przemoc mająca związek z padaczką przejawia się w rozmaitych formach: od napadów rozdrażnienia po wybuchy wściekłości skierowanej przeciwko ludziom, zwierzętom czy przedmiotom. Napadu padaczkowego się przy tym nie odnotowuje. Czasem bywa to bezładna przemoc, po której następuje amnezja. Innym razem gniew narasta, a w punkcie kulminacyjnym występują drgawki. Dużym i małym napadom padaczkowym towarzyszą zwykle zmiany świadomości (stan dezorientacji, poczucie nierealności), a niekiedy i zaburzone zachowanie. Mogą pojawić się omamy wzrokowe i słuchowe. Zaburzeniom tym towarzyszy często lęk, niepokój, depresja, nienawiść. Częściej na opisywany zespół zaburzeń cierpią mężczyźni. Napady występują nagle, bez widocznego powodu. Zaczyna się od przemocy werbalnej, nagłego potoku przekleństw i bluźnierstw. Nierzadko towarzyszy temu warczenie, szczerzenie zębów, groźne pomruki. Fizyczna przemoc, jeśli do niej dochodzi, przybiera często formę kopania, drapania, plucia i gryzienia. W odróżnieniu od osób z osobowością nieprawidłową, osoby cierpiące na tę formę zaburzeń odczuwają po ataku wyrzuty sumienia. Ważne jest właściwe zdiagnozowanie padaczki skroniowej, gdyż ataki padaczkowe powodujące wybuchy przemocy można z dobrym skutkiem leczyć.
Osoby chore psychicznie
Przemoc w rodzinie może mieć związek z chorobą psychiczną sprawcy. Gniew i związana z nim agresja mogą pojawić się w ostrych psychozach. Jest to grupa chorób o dosyć ostrym (kilka godzin, dni, tygodni) początku, charakteryzująca się poważnym zaburzeniem związków człowieka z rzeczywistością. Mieszczą się tu takie choroby jak: schizofrenia (ostry początek lub nawrót), choroby afektywne, zespoły związane z nadużywaniem narkotyków, psychozy związane z odstawieniem alkoholu. Pacjent w ostrej psychozie może być niebezpieczny zarówno dla siebie, jak i otoczenia. W takich sytuacjach niezbędna jest pomoc psychiatryczna. Istnieją eksperci, którzy zdecydowanie odrzucają powyższą próbę porządkowania wiedzy na temat sprawców. Twierdzą, iż korzenie przemocy w małżeństwie leżą w kulturowo i społecznie ugruntowanym przekonaniu o dominacji mężczyzn nad kobietami. Sprawcy, zgodnie z tą koncepcją, wybierają świadomie przemoc. Są przekonani, że do sprawowania władzy nad kobietami wolno mężczyznom używać wszelkich form przemocy. Czują się bezkarni, gdyż z własnego doświadczenia wnioskują, iż za przemoc wobec rodziny grożą im niewielkie konsekwencje prawne czy też społeczne. Oczywiście, wszelkie próby zrozumienia, wytłumaczenia czynów sprawców niosą za sobą ryzyko zbytnich uproszczeń, usprawiedliwień, szybkich diagnoz i cudownych rozwiązań. Niemniej jednak wydaje się, że komplementarna diagnoza sytuacji jest nieodzowna do właściwie skonstruowanego planu pomocy rodzinie uwikłanej w przemoc.
Mity o przemocy
Kompetencje lokalnych służb w zakresie przeciwdziałania przemocy
Policja
Policja posiada ustawowy obowiązek reagowania na wszelkie przejawy patologii społecznej, w tym na stosowanie przemocy wobec innych osób ( przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej). W sytuacjach nagłego, bezpośredniego zagrożenia występowania przemocy, każdy ma prawo całodobowo zwrócić się o pomoc do tutejszej Policji poprzez oficera dyżurnego jednostki, drogą telefoniczną dzwoniąc z telefonu stacjonarnego pod numer tel. alarmowego 997, z telefonu komórkowego pod nr 112, lub zgłaszając się osobiście w siedzibie Policji przy ulicy Kilińskiego 20. W przypadku zagrożenia zdrowia i życia Policja posiada możliwość izolacji sprawcy przemocy w policyjnej izbie zatrzymań lub w placówce medycznej, jeśli wymaga tego stan zdrowia sprawcy. Istnieje ponadto możliwość udzielanie doraźnej pomocy ofiarom przemocy, poprzez umieszczenie osoby dorosłej, także z dziećmi w Centrum Interwencji Kryzysowej we Włościborzu. W przypadku konieczności otoczenia opieką samych dzieci, osoby w wieku do lat 7 umieszczone są w rodzinie zastępczej w Karcinie. Usługi opiekuńcze dla osób w wieku od 7 do 18 lat świadczy Pogotowie Opiekuńcze w Sławnie. Od 1998 roku na terenie całego kraju, Policja stosuje procedurę "Niebieska Karta" w ramach, której notatka urzędowa dotycząca przemocy w rodzinie w postaci niebieskiej karty, sporządzona podczas interwencji domowej wykorzystywana jest w procesie karnym, jako dowód w sprawie przeciw sprawcy przemocy. Zasadniczą rolę w tym procesie odgrywa ofiara przemocy gdyż od niej zależy czy decyduje się na złożenie zawiadomienia o przestępstwie znęcania przez członka rodziny. Zawiadomienie takie stanowi podstawę do wszczęcia i przeprowadzania postępowania pod nadzorem prokuratora. W przypadku przemocy wśród dzieci i młodzieży, do których najczęściej dochodzi w szkole lub na podwórku, podstawę do przeprowadzenia przez policję postępowania jest złożenie zawiadomienia przez prawnego opiekuna dziecka tj. Rodziców lub innej uprawnionej osoby.
Prokuratura
Osoby poszkodowane na skutek przemocy domowej, a także świadkowie mogą złożyć w prokuraturze bądź na Policji zawiadomienie o przestępstwie ściganym w trybie publiczno-skargowym lub wniosek o ściganie przestępstwa (dotyczy to przestępstw ściganych na wniosek osoby poszkodowanej). W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że popełniono przestępstwo prokuratura wspólnie z policją ma obowiązek:
Służba Zdrowia
Głównym zadaniem służby zdrowia jest ochrona zdrowia pacjenta. Zjawisko przemocy domowej kwalifikuje się do zakresu sytuacji objętych świadczeniami zdrowotnymi, ponieważ:
W dziedzinie pomocy ofiarom przemocy domowej, oprócz zadań podstawowych, takich jak np. udzielenie pomocy medycznej, istotne jest:
Kuratorzy Sądowi
Kuratorzy sądowi realizują określone przez prawo zadania o
charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i
kontrolnym, związane z wykonywaniem orzeczeń sądu ( art. 1 ustawy o kuratorach
sądowych z dnia 27.07.2001 roku). Kuratorzy sądowi wykonujący orzeczenia w
sprawach karnych są kuratorami dla dorosłych, a wykonujący orzeczenia w sprawach
rodzinnych i nieletnich są kuratorami rodzinnymi.
Zawodowy kurator sądowy jest zobowiązany do:
Kuratorzy rodzinni są zobowiązani na zarządzenie Sądu wykonywać wywiady środowiskowe w sprawach wyjaśniających, rozpoznawczych, wykonawczych. Kuratorzy sądowi wykonują swoje zadania w środowisku podopiecznych, także na terenie zamkniętych zakładów i placówek ich pobytu, w szczególności na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych. Ponadto kuratorzy sądowi dysponują wykazem organizacji niosących pomoc osobom pokrzywdzonym, sprawcom przemocy, informują te osoby o możliwości skorzystania z pomocy w dowolnie wybranej instytucji lub organizacji. Przygotowują osoby pokrzywdzone, podopiecznych do poruszania się w labiryntach Temidy.
Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna
Pracownicy poradni udzielają pomocy psychologiczno - pedagogicznej dzieciom i młodzieży uczącej się do 19 roku życia. Na udzielaną pomoc musi być pisemna zgoda prawnego opiekuna dziecka, a w przypadku osiągnięcia pełnoletności przez ucznia - jego zgoda na piśmie. Poradnia udziela pomocy poprzez diagnozę, konsultacje, psychoedukację, interwencje kryzysowe i programy profilaktyczne. Obecnie w ramach podjętych działań w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec dzieci i młodzieży w ich środowisku wychowawczym podejmowane są następujące działania na terenie poradni:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Celem działania pomocy społecznej (zgodnie z ustawą o pomocy społecznej) jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, do których należy między innymi przemoc w rodzinie. Każda osoba doświadczająca przemocy w rodzinie może zwrócić się do odpowiednich instytucji o wszczęcie procedury „Niebieskie Karty”. Procedurę wszczynają i prowadzą przedstawiciele Policji, komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, oświaty, ochrony zdrowia i pomocy społecznej.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kołobrzegu jako jedna z wymienionych instytucji posiada kompetencje do prowadzenia działań na rzecz osób i rodzin dotkniętych przemocą. Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie powyższym zagadnieniem w tutejszym Ośrodku zajmują się pracownicy socjalni ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Do ich zadań należy:
Dane teleadresowe instytucji zajmujących się zapobieganiem przemocy domowej.